Pod koniec XX wieku w Kościele uwidocznił się wzrost liczby ruchów religijnych. Jest to dar Ducha Świętego dla Kościoła naszych czasów. Ruchy religijne podejmują różnorodne formy radykalnego życia wiarą, apostolstwo, posługę miłości. Ujawniają wielkie bogactwo charyzmatów, autentyczne pragnienie świętości i gotowość radykalnego oddania się na służbę Ewangelii. Oblicza się, ze w Kościele polskim istnieje ok. 300 stowarzyszeń, organizacji, ruchów. Jest w nie zaangażowane około 1 miliona dwieście tysięcy członków. Stawia to Polskę na pierwszym miejscu w Europie. Dzięki zaangażowaniu świeckich ruchy podejmują one różne formy odpowiedzialności za Kościół, angażują się w sprawy lokalne. Wychowanie do odpowiedzialności za Kościół.
Ruch Domowego Kościoła
Został utworzony w 1973 roku przez ks. prof. Franciszka Blachnickiego. Jest gałęzią Ruchu ?Światło-Życie?. Ma on na celu wsparcie małżeństw i rodzin w rozwoju miłości i odczytywaniu ich powołania.
Podstawowym elementem strukturalnym ruchu są Kręgi Rodzin. Krąg składa się z kilku par małżeńskich (od 4 do 7 par), z których jedna pełni rolę pary animatorskiej. Kilkanaście Kręgów (20 ? 25 par) tworzy tzw. rejon. Na szczeblu diecezjalnym ruchem opiekuje się moderator diecezjalny, mianowany przez biskupa ordynariusza oraz diecezjalna para animatorska.
Ruch stawia sobie na celu kształtowanie soborowej wizji małżeństwa i rodziny: oparcie miłości małżeńskiej na miłości Bożej (KDK 48), pojęcie rodziny jako Kościoła domowego (DA 11), pojęcie rodziny jako katechumenatu (KK 11), pojęcie rodziny jako wspólnoty (KK 26), apostolstwo rodziny.
W ramach formacji ruch kładzie nacisk na poddanie własnego życia Jezusowi, światłu Ewangelii, tak aby mógł się narodzić Nowy Człowiek. Akcentuje się potrzebę korzystania z łask sakramentu chrztu świętego. Ponadto w formacji korzysta się z doświadczeń Ruchu Equipes Notre-Dame. Została zaczerpnięta potrzeba religijności, ascezy, mistyki. Członkowie ruchu podejmują Dobrowolne zobowiązania: modlitwa osobista połączona z lekturą Pisma Świętego, modlitwa małżeńska, modlitwa rodzinna. Najpełniejszym wyrazem religijności jest wspólnie przeżywana przez całą rodzinę Eucharystia. Raz w miesiącu małżonkowie przeprowadzają dialog małżeński i podejmują walkę z wadami, złymi przyzwyczajeniami, które ranią współmałżonka. Również raz w miesiącu odbywają się spotkania kręgu. Na tych spotkaniach małżonkowie dzielą się swoimi przeżyciami, podejmują tematy dotyczące życia chrześcijańskiego, małżeńskiego, rodzinnego, rozważania dokumentów kościelnych. Raz w roku małżonkowie odbywają rekolekcje oazowe.
W Kościele polskim w Ruch Domowego Kościoła jest zaangażowane ok. 10 000 rodzin.
Ruch Rodzin Nazaretańskich
Został założony przez profesora Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, księdza Tadeusza Dejczera. Podstawą ruchu jest poddanie się woli Bożej przez Maryję i naśladowanie jej uległości wobec woli Bożej. Duchowość Ruchu opiera się na szkole duchowości św. Jana od Krzyża, św. Teresy z Avila oraz św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Szczególnie Mała św. Teresa akcentowała rolę dziecięctwa duchowego, bezgraniczne zaufanie Jezusowi, prostotę, pokorę, wierność Bogu w rzeczach małych.
W formacji małżonków akcentuje się rolę modlitwy, ofiary, wyrzeczenia, zapomnienia o sobie, troski o innych, pokorę, ubóstwo duchowe. Drogą prowadzącą do świętości jest otwarcie się na kierownictwo duchowe kapłana. Podkreśla się rolę pogłębiania życia sakramentalnego, szczególnie sakramentu pokuty i pojednania, Eucharystii, częstej adoracji Najświętszego Sakramentu i systematyczna medytacja Słowa Bożego.
Spotkania są w małych grupach według wieku, stanu: dzieci, młodzież, studenci, narzeczeni, młode małżeństwa, lekarze, nauczyciele, grupy misyjne, wspólnoty kapłańskie.
Na czele Ruchu stoi biskup, który wyznacza kapłana ? moderatora Ruchu. Wspólnotami kierują świeccy animatorzy. Poszczególne grupy powstają przy parafiach.
Szensztackie Dzieło Rodzin
Ruch ten założył Józef Kentenich (+1968). Była to odpowiedź na znaki czasu, realizację świętości, samowychowanie, wierność Kościołowi i maryjność.
Celem Ruchu jest formowanie duchowości ewangelicznej małżeństw. Na spotkaniach medytuje się Pismo św., prowadzi się rozmowy o sposobie realizacji przysięgi małżeńskiej. W czasie spotkań mają miejsce tzw. godziny szczerości. Członkowie Ruchu spotykają się razem na Mszy św., codziennie rozważają Pismo św., odbywają pielgrzymki i całonocne czuwania.
Ruch nie podejmuje ?akcji? apostolskich. Apostolstwo polega na dawaniu dobrego przykładu.
Spotkania Małżeńskie
Początki Ruchu sięgają do roku 1977, kiedy to w Laskach pod Warszawą odbył się pierwszy w Polsce weekend Spotkań Małżeńskich. Przeszczepił go do Polski z kanady Stanisław Boguszewski. Ruch prowadzi swoich członków aby traktowali swoje małżeństwo jako miejsce spotkania męża i żony nawzajem w obecności Chrystusa. Ma na celu odnowienie i pogłębienie sakramentu małżeństwa i rodziny oraz przeciwdziałanie zagrożeniom. Z tego powodu nasza się Go ?Rekolekcjami małżeńskimi? lub ?Dialogiem we dwoje?.
Podstawą pracy są dwudniowe weekendy (rozpoczynają się w piątek wieczorem a kończą w niedzielę po południu). Mają charakter zamkniętych rekolekcji. Są prowadzone przez pary małżeńskie i kapłana. Dzięki nim małżonkowie mogą lepiej spojrzeć na własne życie w duchu miłości. Uczestnictwo jest jednorazowe. Za każdym razem zaprasza się inne pary. Po rekolekcjach zaprasza się wszystkie pary na spotkania porekolekcyjne.
W Polsce istnieje 15 ośrodków Ruchu. Organizują one ok. 60 weekendów rocznie. Korzysta z nich około 1300 małżeństw.
Rodzina Rodzin
Twórcą Ruchu jest ks. kard. Prymas Stefan Wyszyński. Wyrósł on z kręgów Sodalicji Mariańskiej i jej nurtów. Ma na celu odrodzenie i uświęcenie polskiej rodziny. Akcentuje potrzebę życia sakramentalnego, zaangażowanie się w świadomą i pełną służbę Kościołowi oraz zawierzenie Maryi Matce Kościoła. Podkreśla się eklezjalność Ruchu, Jego maryjność, polskość i rodzinność. Ruch jest kierowany przez Instytut Świecki Pomocnic Maryi Jasnogórskiej Matki Kościoła. Posługę kapłańską nad ruchem sprawują księża pallotyni.
Uczestnicy Ruchu spotykają się co miesiąc w małych grupach. Każde spotkanie składa się z modlitwy, Eucharystii, referatu o tematyce religijno-społecznej, dyskusji, wymiany doświadczeń i omawianie lokalnych problemów rodzinnych. Organizuje się także spotkania centralne w adwencie i Wielkim Poście. Organizuje się także doroczną pielgrzymkę do Niepokalanowa i na Jasną Górę. W Ruchu przestrzega się kierownictwa duchowego, propaguje się sympozja i rekolekcje formacyjne dla rodzin.
Ruch wyznacza sobie także liczne zadania apostolskie: troska o świętość rodziny; otoczenie opieką rodziny wielodzietne; tworzenie wspólnot rodzin dobrych; obrona życia od poczęcia aż do naturalnej śmierci; otoczenie opieką ludzi starszych, chorych i samotnych; pielęgnowanie rodzimych zwyczajów i tradycji; budzenie powołań; wychowanie do odpowiedzialności za Kościół.
